Үлкейткіш әйнек пен жарқыраған күннің көмегімен қағазды жағуға болатынын бәрі білетін шығар, бірақ лупаның көмегімен күн сәулесінің ұзақтығын қалай өлшеуге болады? Физика бойынша мектеп курсында «Оптика» бөлімі бар және көпшілігіміз мектепте линзалардың мүмкіндіктерін зерттедік. Әлдекім линзалардың мұндай қасиеті метеорологиялық аспаптың – гелиографтың негізінде жатыр деп ойлауы екіталай. Гелиограф дегеніміз не? Гелиограф – бұл күн сәулесінің ұзақтығын тіркеуге арналған аспап. Әлемнің барлық дерлік метеостанциялары күннің аспанда болу ұзақтығын өлшеу үшін қарапайым, бірақ тиімді құрылғыны пайдаланады.
Оның негізгі жұмыс бөлігі сфералық линза болып табылатын шыны шар. Линза барлық күн сәулесін арнайы таспаны күйдіретін бір байламға жинайды. Сызықты жазу дұрыс болуы үшін гелиографты дұрыс орнату маңызды. Ең бастысы, жақын тұрған нысандардың көлеңкесі аспапқа түспеуі және ол таза болуы керек. Гелиограф метеорологтарға статистикалық мәліметтерді жинау және жинақтау үшін пайдалы, олар өңдеуден және талдаудан кейін ауа райы болжамын жасауға көмектеседі.