Сел қауіптілігі бар аумақта тәртіп ережелері

Тауларға баруды және тауда болуды жоспарлау кезінде ауа райы болжамын ескеру және дауылды ескертулерді қадағалау, сұрапыл апат қаупіне уақытылы әрекет ету қажет.

Сел ағынының тереңдігі 40-50 м жетуі мүмкін, ағынның қозғалу жылдамдығы-5-10 м/с және одан жоғары (жекелеген жағдайларда 15-20 м/с дейін) болады. Егер адам сел тасқынына түссе, өлімге алып келуі сөзсіз, сондықтан қауіпсіздік шараларын сақтау ерекше мәнге ие болады.

 

Күшті жауын-шашынның түсуінен туындаған сел қаупінің белгілері

Өзендегі судың шығыны мен лайлылығының күрт артуы.

Өзен арнасының жоғарғы бөлігінде балшық шаңы бұлтының және гүрілдің пайда болуы.

Селге жақын жерде топырақ беткейін шайқау.

Беткейлердің бұзылуына және уақытша бөгеттің пайда болуына байланысты сел ағынының күрт төмендеуі, судың жойылуы сел ағынының жаңа толқынының пайда болуына әкеледі, бұл алдыңғы деңгейден биік болады.

 

Сел қауіптілігі бар аумақта тәртіп ережелері

Өзен арнасына, құрғақ арнаға және көл бөгетіне жақын жерде демалуға және шатырлы лагерь құруға болмайды.

Бақылаушыны алға қойыңыз, сонда ол алда не болып жатқанын көреді және төнген қауіп туралы ескертеді, сонымен қатар өзеннен су алуға барғанда.

Сұйық жауын-шашынның қарқынды түсуі және сел қаупінің басқа да белгілері кезінде өзен арнасынан (жайылмасынан), құрғақ арнадан алыстау және аңғардың баурайы бойынша 40-50 м жоғары көтерілу.

Сел өткен кезде одан өзен арнасының бойымен қашуға болмайды, аңғардың баурайы бойымен 40-50 м жоғары көтерілу керек (сел тасқынынан тастар ұшуы мүмкін).

Тік жартастар мен тік беткейлердің астында тоқтамаңыз (топырақ беткейінің шайқалуынан, сел жақын жерде, құламалар мен  тастың түсуі болуы мүмкін).

Селден өткеннен кейін өзен арнасына түспеу, өйткені арнада сел қайта қалыптасу мүмкін.

Сел жүріп өткеннен соң беткейлердің сырғуынан,  үзілген немесе салбырап тұрған электр сымдарынан, бүлінген газ магистралынан абай болған жөн.